Current Problems of Psychiatry

ORIGINAL PAPER

Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego wLublinie

Istnieje podejście przyjmujące, że przejście między urojeniami a myśleniem tzw. normalnym nie jest ostro odgraniczone. Trudne, a według niektórych autorów nawet niemożliwe, jest znalezienie ścisłych kryteriów oceniających prawidłowość, czy nieprawidłowość myślenia. Najczęściej zamiast kryterium prawdziwości podaje się kryterium racjonalności, które też nie jest terminem jednoznacznym. Urojenie nie jest celem, który chory chce osiągnąć, ale raczej warunkiem do utrzymania optymalnej integracji i bezpieczeństwa. Struktury urojeniowe są wynikiem złożonego systemu myślenia, który zawsze jest heurystyczny (czyli nie określony ścisłymi regułami), intuicyjny i nieciągły. Oprócz elementów reproduktywnych urojenia zawierają elementy twórcze i intuicyjne. Psychiatrzy i psychologowie starali się zrekonstruować ten proces myślenia, który produkuje urojenia, ale jak dotąd brak jednoznacznych wyjaśnień. Ważną cechą wielu urojeń jest ich forma prospektywna, gdyż dotyczą najczęściej przyszłych losów pacjenta lub świata. Istnieją jednak różnice pomiędzy strukturami urojeniowymi a systemami filozoficznymi lub wiedzą potoczną, polegające głównie na tym, że urojenia są bardziej egocentryczne i autystyczne. W artykule przytoczone zostały przykłady niezwykłych, futurystycznych urojeń z literatury i z własnej praktyki.

---

Abstract

There is an approach assuming that the transition between delusions and so called “normal” thinking is not sharply differentiated. It is difficult or even according to some authors impossible to find strict criteria assessing appropriateness or inappropriateness of thinking. The most popular criterion used instead of authenticity is the rationality criterion, which is not an unequivocal term either. Delusion is not an aim that the patients want to achieve, but rather a condition for keeping optimal integration and safety. The delusional structures are the effect of complex thinking system which is always heuristic (i.e. not determined by strict rules), intuitive and discontinued. Apart from reproductive elements, delusions contain creative and intuitive elements. Psychiatrists and psychologists were trying to reconstruct the thinking process, which causes delusions, however up till now no clear explanation has been found. The important feature of several delusions is their prospective form, because the most often they concern future of the patient and the world. However, there are differences between the delusional structures and philosophical systems or common knowledge, which mainly lie in the fact that delusions are more egocentric and autistic. In the paper there are given examples of extraordinary delusions from literature and own experience.