Current Problems of Psychiatry

Kontrowersje dotyczące stosowania leków SSRI w ciąży i zwiększonego ryzyka urodzenia dziecka ze spektrum autyzmu - opis przypadku i przegląd literatury

REVIEW PAPER

Curr Probl Psychiatry 2020;21(4):269-287

DOI: 10.2478/cpp-2020-0023

© 2020 Authors. This is an open access article distributed under the Creative Commons Attribution-NonComercial-No Derivs licence (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/)

Kaja Hanna Karakuła¹ , Olga Padała², Aleksander Ryczkowski³ ,
Alicja Forma⁴, Dariusz Juchnowicz⁵

¹ Student Research Group at the I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin, Poland
² I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin, Poland
³ Department of Family Medicine, Medical University of Lublin, Poland
⁴ Student Research Group at the Department of Forensic Medicine, Medical University of Lublin, Poland
⁵ Department of Psychiatric Nursing, Medical University of Lublin, Poland

Abstract

Introduction: There is an ongoing debate as to whether the use of selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) by pregnant women increases the risk of developing autism spectrum disorders (ASD) in the offspring.

Aim: The aim of the study was to 1) present, based on a case report, the potential factors that may affect the development of ASD in a child, 2) review the literature on the risk of ASD in the case of using SSRIs by a pregnant woman.

Case report: The case report concerns a child of a 33-year-old patient, previously treated for an episode of depression at the age of 23. At the beginning of the 15th week of planned pregnancy, when she was 28 years old, sleep disturbances were observed. Over the next few weeks, she gradually developed a full-blown depressive syndrome which required the use of sertraline. The child was born through a natural delivery, a healthy boy, who was diagnosed with ASD at the age of 2.5 years, which was the trigger for the development of the third episode of depression in the patient.

Conclusions: The results of the research indicate that SSRIs can penetrate the placental barrier, influencing the processes of serotoninergic transmission in the fetus, disrupting neurodevelopmental processes. On the other hand, a higher risk of ASD development in children of depressed mothers who do not use pharmacotherapy was confirmed, compared to the general population and in the case of the occurrence of depressive episodes in mother in the past and in relation to the male fetuses. The greater risk of ASD in children of mothers who take SSRIs may not only be associated with the medication itself but also with the presence of depression and the probable common genetic basis for both disorders. In each case, other risk factors for the development of ASD should also be taken into consideration, e.g. vitamin D3 deficiencies, unsaturated fatty acids, oxytocin levels, the presence of intestinal dysbiosis.

Keywords: pregnancy, SSRI, autism spectrum disorder

Streszczenie

Wstęp: Trwa dyskusja czy stosowanie przez kobiety ciężarne leków z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) zwiększa ryzyko rozwoju zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) u potomstwa.

Cel pracy: Celem pracy było 1) przedstawienie na podstawie opisu przypadku potencjalnych czynników mogących mieć wpływ na rozwój u dziecka ASD, 2) przegląd literatury dotyczącej ryzyka wystąpienia ASD w przypadku stosowania przez matkę w ciąży leków z grupy SSRI.

Opis przypadku: Opis przypadku dotyczy dziecka 33-letniej pacjentki, wcześniej leczonej z powodu epizodu depresji w wieku 23 lat. W 28 r.ż. kobieta zaszła w planowaną ciążę, podczas której od początku 15 tygodnia obserwowano zaburzenia snu. W czasie kolejnych kilku tygodni stopniowo rozwinął się pełnoobjawowy zespół depresyjny, wymagający zastosowania sertraliny. Poród odbył się drogami i siłami natury, urodził się zdrowy chłopiec, u którego w wieku 2,5 roku rozpoznano ASD, co stało się czynnikiem spustowym rozwoju 3 epizodu depresji u pacjentki.

Wyniki: Wyniki badań wskazują, iż z jednej strony SSRI mają zdolność przenikania bariery łożyskowej, wpływając na procesy przekaźnictwa serotoninergicznego u płodu, zaburzając procesy neurorozwojowe, z drugiej potwierdzono większe ryzyko rozwoju ASD u dzieci matek z depresją nie stosujących farmakoterapii w stosunku do populacji ogólnej oraz w przypadku występowania epizodów depresji u matki w przeszłości oraz w odniesieniu do płodów męskich. Większe ryzyko wystąpienia ASD u dzieci matek przyjmujących SSRI można wiązać nie tylko z samym przyjmowania leków, ale także faktem występowania depresji i prawdopodobnym wspólnym podłożem genetycznym dla obu zaburzeń. W każdym indywidualnym przypadku należy brać pod uwagę także inne czynniki ryzyka rozwoju ASD w postaci m.in. deficytów wit. D3, nienasyconych kwasów tłuszczowych, poziomu oksytocyny, obecności dysbiozy jelitowej.

Słowa kluczowe: Ciąża, SSRI, zaburzenia ze spektrum autyzmu